शख्सियत

मौलाना हसरत मोहानी (1 जनवरी 1875 - 1 मई 1951) साहित्यकार, शायर, पत्रकार, इस्लामी विद्वान, समाजसेवक और "इंक़लाब ज़िन्दाबाद" का नारा देने वाले आज़ादी के सिपाही थे।

कुमार सानू हिंदी सिनेमा के एक जानेमाने पार्श्व गायक हैं। 20 अक्टूबर, 1957 को कोलकता में जन्मे कुमार सानू का मूल नाम केदारनाथ भट्टाचार्य है। उनके पिताजी स्वयं एक अच्छे गायक और संगीतकार थे। उन्होंने ही कुमार सानू को गायकी और तबला वादन सिखाया था। गायक किशोर कुमार को अपना आदर्श मानने वाले सानू ने गायकी में अपना खुद का अलग अंदाज़ बनाये रखा है।

त्यागराज प्रसिद्ध संगीतज्ञ थे। वे 'कर्नाटक संगीत' के महान् ज्ञाता तथा भक्तिमार्ग के कवि थे। इन्होंने भगवान श्रीराम को समर्पित भक्ति गीतों की रचना की थी। उनके सर्वश्रेष्ठ गीत अक्सर धार्मिक आयोजनों में गाए जाते हैं। त्यागराज ने समाज एवं साहित्य के साथ-साथ कला को भी समृद्ध किया था। उनकी विद्वता उनकी हर कृति में झलकती है, हालांकि 'पंचरत्न' कृति को उनकी सर्वश्रेष्ठ रचना कहा जाता है। त्यागराज के जीवन का कोई भी पल श्रीराम से जुदा नहीं था। वह अपनी कृतियों में भगवान राम को मित्र, मालिक, पिता और सहायक बताते थे।

बादल सरकार,  अभिनेता, नाटककार, निर्देशक और इन सबके अतिरिक्त रंगमंच के सिद्धांतकार थे। वह भारत के बहुचर्चि‍त नाटककारों में एक थे।

1938 ൽ സംഗീതജ്ഞരുടെ കുടുംബത്തിലാണ് ഉസ്താദ് മുഹമ്മദ് ഹനീഫ് ഖാൻ മിറാജ്കർ ജനിച്ചത്. മഹാനായ തബല മാസ്‌ട്രോയുടെ പരേതനായ ഉസ്താദ് മെഹബൂബ് ഖാൻ മിരാജ്കറിന്റെ മകനും ശിഷ്യനുമാണ്. ജ്യേഷ്ഠൻ പരേതനായ ഉസ്താദ് അബ്ദുൽ ഖാൻ മിരാജ്കറിൽ നിന്നും തബല പഠിച്ചിട്ടുണ്ട്. ബെനാറസിൽ നിന്നുള്ള ഉസ്താദ് ജഹാംഗീർ ഖാൻ എന്ന മാസ്‌ട്രോയുടെ കീഴിൽ പഠിക്കാനുള്ള അവസരവും അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അപൂർവമായ നിരവധി തബല കോമ്പോസിഷനുകൾ അദ്ദേഹം പഠിച്ചു. 1986 ൽ ഉസ്താദ് മുഹമ്മദ് ഹനീഫ് ഖാൻ ഒരു മുഴുവൻ സമയ തബല അദ്ധ്യാപകനായി.

പണ്ഡിറ്റ് ഓംകാർനാഥ് താക്കൂർ (24 ജൂൺ 1897 - 29 ഡിസംബർ 1967), അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് പലപ്പോഴും പണ്ഡിറ്റ് എന്ന തലക്കെട്ടിന് മുൻപായിരുന്നു, സ്വാധീനമുള്ള ഇന്ത്യൻ അധ്യാപകൻ, സംഗീതജ്ഞൻ, ഹിന്ദുസ്ഥാനി ക്ലാസിക്കൽ വോക്കലിസ്റ്റ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ തൂലികാനാമമായ "പ്രണവ് രംഗ്" എന്നാണ് അദ്ദേഹം അറിയപ്പെടുന്നത്. ക്ലാസിക്കൽ ഗായകൻ പണ്ഡിറ്റിന്റെ ശിഷ്യൻ ഗ്വാളിയോർ ഘരാനയിലെ വിഷ്ണു ദിഗമ്പർ പാലുസ്‌കർ ലാഹോറിലെ ഗന്ധർവ മഹാവിദ്യാലയത്തിന്റെ പ്രിൻസിപ്പലായി. പിന്നീട് ബനാറസ് ഹിന്ദു സർവകലാശാലയിലെ സംഗീത ഫാക്കൽറ്റിയുടെ ആദ്യ ഡീനായി.

Life ആദ്യകാല ജീവിതവും പരിശീലനവും:

ഹിന്ദുസ്ഥാനി ക്ലാസിക്കൽ വോക്കലിസ്റ്റ്, അധ്യാപകൻ, കമ്പോസർ, പണ്ഡിതൻ, പണ്ഡിറ്റ്. പണ്ഡിറ്റ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന കൃഷ്ണ ഗുണ്ടോപന്ത് ഗിൻഡെ. കെ. ജി. ഗിൻഡെ 1925 ഡിസംബർ 26 ന് കർണാടകയിലെ ബെൽഗാമിനടുത്തുള്ള ബെയ്‌ൽഹോംഗലിൽ ജനിച്ചു. ചെറുപ്പം മുതലേ സംഗീതത്തിൽ താൽപര്യം പ്രകടിപ്പിച്ച അദ്ദേഹം ജീവിതകാലം മുഴുവൻ അതിന്റെ പരിശ്രമത്തിനായി നീക്കിവച്ചു. അദ്ദേഹം പണ്ഡിറ്റിന്റെ ശിഷ്യയായി. എസ് എൻ രതഞ്ജങ്കർ പതിനൊന്നാമത്തെ വയസ്സിൽ ലഖ്‌നൗവിലേക്ക് മാറി രതഞ്ജങ്കറിന്റെ കുടുംബത്തിൽ അംഗമായി. ഭട്ഖണ്ടെ സ്ഥാപിച്ച മാരിസ് കോളേജ് ഓഫ് മ്യൂസിക്കിന്റെ പ്രിൻസിപ്പലായിരുന്നു എസ്. എൻ. രതഞ്ജങ്കർ.

भारतीय राष्ट्रगान की रचयिता और काव्य, कथा, संगीत, नाटक, निबंध जैसी साहित्यिक विधाओं में अपना सर्वश्रेष्ठ देने वाले और
चित्रकला के क्षेत्र में भी कलाकार के रूप में अपनी पहचान कायम करने वाले रवीन्द्रनाथ टैगोर का जन्म 7 मई 1861 को जोड़ासांको में हुआ था।

        एल. सुब्रमण्यम एक प्रतिभाशाली भारतीय वायलिन वादक, संगीतकार और दक्षिण भारतीय एवं पश्चिमी शास्त्रीय संगीत का कर्नाटक संगीत के साथ कुशल संयोजक करनेवाले प्रतिभाशाली कलाकार हैं. इनके द्वारा संयोजित संगीत की धुनें अपने-आप में अनोखी हैं. ये महज एक वायलिन वादक ही नहीं हैं अपितु इन्हें संगीत के क्षेत्र में तकनीक और नये प्रयोगों के क्रांतिकारी परिवर्तनकर्ता के रूप में जाना जाता है.

तानसेन का जन्म सन् 1506 में हुआ था. जिनका नाम तब तन्ना पड़ा था. संगीत का और ज्ञान अर्जित करने के लिए उन्हें स्वामी जी ने हजरत मुहम्मद गौस के पास ग्वालियर भेज दिया. संगीत का पर्याप्त ज्ञान अर्जित करने के बाद तानसेन पुनः स्वामी हरिदास के पास मथुरा लौट आये. यहाँ उन्होंने स्वामी जी से ‘नाद’ विद्या सीखी. अब तक तानसेन को संगीत में अद्भुत सफलता मिल चुकी थी. इनके संगीत से प्रभावित होकर रीवां – नरेश ने इन्हें अपने दरबार का मुख्य गायक बना दिया. रीवां – नरेश के यहाँ अकबर को तानसेन का संगीत सुनने का अवसर मिला.