शास्त्रीय संगीत

भारतीय शास्त्रीय संगीत आणि नृत्य की तुलना नेहमीच बॉलीवुड संगीत होती. लोकांच्या मनात एक आहे की शास्त्रीय नृत्य आणि संगीत कठीण आहे. परलिन बर्लिन आईं भरतनाट्यम नर्तकी अंजना राजन होते इत्तेफाक नहीं रखतीं ।

अंजना राजन कहती आहेत, शास्त्रीय संगीत या नृत्य कुठलीही कड़वी दवा थोड़ी ही है पीकर हम ठीक होना है। हे एक मनोरंजक आहे. बिलकुल फिल्मी गीते आणि डांस की ही. भारत की कलाक्षेत्र अकादमी से भरतट्यम की शिक्षण लेतं अंजना राजन मानती आहेत की जसे की आम्हाला कोणतीही भाषा शिकना पडती आहे वैसे ही नृत्य की भाषा भी शिकनी पडती आहे.

हिंदू धर्माचा नृत्य, कला, योग आणि संगीत यांचा खोलवर संबंध आहे. हिंदू धर्माचा असा विश्वास आहे की विश्वाची निर्मिती ध्वनी आणि शुद्ध प्रकाशापासून झाली आहे. आत्मा हा या जगाचे कारण आहे. वेद, स्मृती, पुराण आणि गीता या चार धर्मग्रंथांमध्ये धर्म, अर्थ, काम आणि मोक्ष प्राप्त करण्याचे हजारो मार्ग सांगण्यात आले आहेत. त्यातील एक उपाय म्हणजे संगीत. संगीताला भाषा नसते. संगीत हे आत्म्याच्या सर्वात जवळ आहे. शब्दांपुरते मर्यादित संगीत हे विकृत संगीत मानले जाते.

सावन शुरू होने में हालांकि अभी चंद दिन बाकी हैं लेकिन लोगों को मेघों के बरसने का इंतज़ार है क्‍योंकि अभी आधा-अधूरा मानसून तो आया है। न तन भीगा, न मन नहाया। धरती की कोख से सौंधी ख़ुशबू भी नहीं फूटी, न मोर नाचे न कोयल कूकी, हां सावन की दस्‍तक ने ही उस राग का ध्यान जरूर करा द‍िया है ज‍िसे राग मल्हार कहते हैं ।

शास्त्रीय संगीत के विलक्षण कलाकार भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान भारत रत्न से अलंकृत पंडित भीमसेन जोशी नहीं रहे। कवि मंगलेश डबराल ने उन पर सुंदर भावपूर्ण रचना लिखी थी। वेबदुनिया पाठकों के लिए प्रस्तुत है मंगलेश डबराल की संवेदनशील रचना :

राग दुर्गा